Üretim savaş nedeniyle yarıya inecek: Küresel gıda arzı tehlikede

Ukrayna’nın en önemli mahsullerinden bazılarının hasadının bu yıl savaş nedeniyle yarıya inebileceği tahmin ediliyor. Bu gelişme Ukrayna’nın tahıl ihracatına büyük darbe vuracak. Böylece halihazırda sıkı olan küresel tahıl arzı iyice tehlikeye girebilir.

Dünyanın büyük tarım ürünü ihracatçılarından Ukrayna’da tarımsal üretimin yarı yarıya düşmesi beklenirken bu gelişmenin küresel arzı baskılayacağı ve fiyatları daha da artıracağı tahmin ediliyor.

Ukrayna’da 24 Şubat’ta başlayan işgal tarımsal üretim için kritik bir zamanda gerçekleşti. Ukraynalı çiftçiler, işgal nedeniyle oluşan yakıt ve gübre eksikliği yüzünden mısır ve ayçiçeğinin ekimine henüz yeni başladı.

Bunun yanında buğday savaştan aylar önce ekilse de ekim yapılan yerlerin önemli bir kısmının işgal edilmesi hasat konusunda soru işaretleri yaratmış durumda. Ülke genelinde tarımsal üretimin düşmesi beklenirken limanların çoğunun kapalı olması nedeniyle çiftçiler de ihracata yönelik ürünlerden ziyade yerel tüketime daha uygun ürünlere geçmeyi düşünüyor.

ÜRETİM ÇAKILACAK

Analistler bu yıl Ukrayna’da mahsule bağlı olarak üretimin yüzde 30 ila yüzde 55 arasında düşeceğini tahmininde bulundu. En büyük kayıp ise mısır üretiminde olacak. Ülkede mısır hasadının son 10 yılın en düşük seviyesine gerilemesi beklenirken araştırmalar hasadın geçen yılki seviyenin yarısından daha az olacağını öngörüyor.

Mısır dışındaki temel tarım ürünlerinde de büyük sorunlar var. Buğday hasadının geçen yılın yaklaşık yarısı kadar olacağı öngörülürken ayçiçeği üretiminin normalden yüzde 30-40 daha düşük olacağı düşünülüyor. Tahminlere göre, tahıl ve yağlı tohum üretimi ise ortalamanın yarısı kadar olacak.

MISIRDA BELİRSİZLİK BÜYÜK

Bloomberg’in aktardığına göre, Kiev erkezli tarım şirketi IMC SA’nın CEO’su Alex Lissitsa konu ile ilgili değerlendirmesinde, “Hiçbir şeyin normal olmayacağı oldukça açık” dedi. Danışmanlık şirketi UkrAgroConsult’ın Başkanı Sergey Feofilov ise çarşamba günü yaptığı açıklamada, özellikle mısırın büyük üretim belirsizliklerine sahip olduğunu belirtti.

Maxigrain analisti Elena Neroba ise, “Bazı çiftçilerin hala tohum ve gübrelere erişimi yok. Ödeme yapmış olsalar bile, teslimat tedarik zinciri olması gerektiği gibi çalışmıyor. Bunlar yoksa ekemezsiniz” değerlendirmesinde bulundu.

TÜRKİYE’Yİ DE YAKINDAN ETKİLİYOR

Ayrıca Ukrayna’daki arz sorunları nedeniyle küresel tarım ürünlerinin fiyatları da rekor kırmaya devam ediyor. Ukrayna’nın en iyi müşterileri arasında olan ve Türkiye’nin de bulunduğu pek çok ülkede gıda arzı nedeniyle sorunlar yaşanıyor.

Türkiye yağlı tohum ithalatını ağırlıklı olarak Ukrayna, hububat ithalatını ise Rusya’dan temin ediyor. 2021’de toplam buğday ithalat miktarının yüzde 86,6’sı Rusya ve Ukrayna’dan yapıldı.

Bunun yanı sıra arpa ithalat miktarının yüzde 79,4’ü, ayçiçeği ithalat miktarının yüzde 11,4’ü ve soya ithalat miktarının ise yüzde 13,3’ü yine bu iki ülkeden gerçekleşti.