Tütün üreticisinin zarar endişesi

Artan girdi maliyetlerinden sonra bu yıl bir kilo tütünün maliyetinin 65 liraya çıktığını söyleyen tütün üreticileri, üreticiye verilecek fiyatın en az 75 lira olmasını talep etti. Ancak bu yıl imzaladıkları sözleşmede fiyatın belirtilmediğini söyleyen üreticiler endişeli.

Tütün ekimine başlayan üretici, artan girdi maliyetleri nedeniyle geçen yıl kilosunu 35 liraya sattığı tütün için bu yıl 75 lira fiyat bekliyor.

Bu yıl imzaladıkları sözleşmede fiyatın belirtilmediğini ifade eden üretici İsa Kolonkaya, “Söylentileri göre 50-55 lira arası olacağı belirtiliyor. Ancak bu yıl 1 kilo tütün maliyeti 65 lira. 75 lira altındaki fiyat tütüncülüğü bitirir” dedi.

SEZON BAŞLADI

Türkiye’de geçmişte en önemli tarım ürünlerinden biri olan ancak TEKEL’in özelleştirilmesiyle birlikte kan kaybetmeye başlayan tütün için üretici ekim sezonuna başladı.

Birçok tarım ürününde olduğu gibi tütünde de girdi maliyetlerinin artığını ifade eden tütün üreticisi, beklentilerini ve sıkıntılarını CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu’na anlattı.

Bakırlıoğlu, Manisa’nın Saruhanlı ilçesine bağlı Dilek Mahallesinde tütün üreticilerini ziyaret ederek dertlerini dinledi.

ÜRETİCİ SAYISINDA BÜYÜK DÜŞÜŞ

Saruhanlı’nın Dilek mahallesinde tütün üretimi yapanların sayısının düştüğünü söyleyen üretici Kolonkaya, “Daha önce mahallemizde tütünle uğraşan 250 üretici vardı. Şimdi bu sayı 80-90’lara düştü. Çünkü artık maliyetler çok yüksek. O nedenle tütünden uzaklaştılar” dedi.

“Geçen yıl 35 liradan tütün verdim. Bu yıl 1 kilo tütünün maliyeti bize 60-65 lira” diyen Kolonkaya, “Bu yıl fiyatın en az 75 lira olması lazım. Çünkü ancak bu şekilde emeğimizin karşılığını alırız” diye konuştu.

Üretici, “Artan girdi maliyetleri sebebiyle traktörü binmekten korkar olduk. Ne yapacağımızı bilmiyoruz. Artık kimsenin tarlada çalışmaya gönlü yok. Eğer beklentitimizin altında fiyat açıklanırsa tütüncülük tamamen biter” ifadelerine yer verdi.

‘EKİN DEMESİ KOLAY, NASIL EKECEĞİZ?’

Memurluktan emekli olduktan sonra çiftçiliğe başladığını ifade eden Sebahattin Aytekin ise, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çiftçiye yönelik ‘toprağı ekin’ sözlerini eleştirdi.

“Geçen sene üzümümü 11,5 liraya satmak zorunda kaldım. Çünkü tarım bakanı ortada yoktu. Sonra para kazanmak için domates ektim” diyen Aytekin, şöyle devam etti:

“Hani Cumhurbaşkanımız ‘Ekin, ekin’ diyordu ya. Biz de ektik. CİMER’e Cumhurbaşkanımızın sözlerini aynen gönderdim: ‘Bize ekin ekin diyordunuz biz de ektik.’ 27 kuruşa domatesimi salça fabrikasına sattım. Girdi maliyetleri arttı. Ekin demesi kolay, ama nasıl ekeceğiz. Artık zarar ediyoruz, batıyoruz.”

ÜRETİM AZALDI

CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu ise, geçmişte tütün üretiminin merkezi olan Manisa’da üretici sayısı ile üretimin düştüğüne dikkat çekti.

Bakırlıoğlu, özellikle TEKEL’in özelleştirilmesini arından tütün üretiminin kan kaybettiğini ifade etti.

“2014’te Manisa’da 87 bin olan tütün üreticisi sayısı 2020’de 57 bine kadar düşmüş ve düşmeye devam ediyor” diyen Bakırlıoğlu, “2014’te 93 bin ton tütün üretilirken, bu sayı da 82 bin tona kadar gerilemiş. Geçmişte tütünde net ihracatçı olan ülkemiz şuan net ithalatçı durumunda” diye konuştu.

Bakırlıoğlu, “2006’da 497 milyon dolar ihracata karşılık 253 milyon dolar ithalat yapılmış. 2020’de ise 279 milyon dolar ihracata karşı 563 milyon dolarlık ithalat yapılmış. 2003’te ülkemizde satılan sigaradaki yerli tütün oranı yüzde 43 iken 2020’de bu oran yüzde 11 e kadar düşmüş. Bu veriler tütünün her geçen yıl bitmek üzere olduğunu gösteriyor” ifadelerine yer verdi.

SÖZLEŞME VAR, FİYAT YOK

Üreticiler ile yaptıkları görüşmelerde önemli bir sorun tespit ettiklerini dile getiren CHP’li Bakırlıoğlu, firmalar ile üretici arasında imzalanan ‘Tütün Alım-Satım’ sözleşmelerinde fiyat olmadığını dile getirdi.

Bakırlıoğlu, “Tütün, çoğunlukta sözleşmeli olarak yapılıyor. Üreticiler bu yıl ki sözleşmeyi imzalamışlar. Fakat sözleşmelerde fiyat yok. Yani elindeki tütünün kaç liraya alınacağı belli değil” dedi.

“Ayrıca sözleşmenin bir nüshası da üreticilere verilmemiş. Yönetmeliğe göre sözleşmenin üç nüshasını olması, bir nüshasının üreticide, bir nüshasının firmada ve bir nüshasının Tarım ve Orman İl Müdürlüklerine verilmesi lazım” diyen Bakırlıoğlu, şöyle devam etti:

‘KOOPERATİFLERİN ŞAHİTLİĞİNDE İMZALANMALI’

“İl müdürlükleri ile görüştüm, kendilerine böyle bir nüshanın olmadığını öğrendim. Üretici sözleşmeye imza atmış, avans almış, senet imzalamış ancak elinde sözleşme yok. Yarın bir anlaşmazlık halinde mahkemeye sunacakları ellerinde bir tane belge yok. Yani üretici firmaların insafına terk edilmiş durumda. Bu konuda bir an önce bir çalışma yapılması gerekir.”

Ayrıca, devletin bir an önce tütün üreticisine sahip çıkması gerektiğini söyleyen Bakırlıoğlu, “İlk yapılması gereken sözleşmelerin ziraat odalarının ve tütün kooperatiflerinin şahitliğinde imzalanmasıdır. Üreticinin 75 fiyat beklentisi bir an önce açıklanmalıdır” ifadelerini kullandı.