Türkiye’den kaçırılan tarihi eserler geri isteniyor: Nereidler Anıtı, Payava Lahdi, Sion definesi…
Antalya Tanıtım Vakfı’nın yurt dışına kaçırılan 8 tarihi eserin iadesi için change.org’ta başlattığı ‘Eserler Ait Olduğu Yerde Güzeldir’ adlı projeye destek verenlerin sayısı 25 bine yaklaştı. İmzalar, 100 bin olunca eserlerin iade talebi UNESCO’ya ulaştırılacak.
Antalya Tanıtım Vakfı (ATAV) Başkanı Yeliz Gül Ege, “Kampanya kapsamında verilen toplam imza sayısı 25 bine çok yaklaştı. Burada öncü kurum Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı’dır. Gerçekten çok mücadele veriyorlar ve irili ufaklı eserlerimiz memleketine geri dönüyor. Bakanlığımızın son yıllarda imzalamış olduğu protokoller var. Bunlardan biri Amerika ile imzalanan protokol. Böylece eserlerin kaçırıldığı tespit edildiği anda çok daha kısa bir sürede ülkemize iadeleri sağlanıyor. Eser kaçakçılığının artık sonlanmasını istiyoruz. Bu anlamda kanunların, cezaların da caydırıcı olması lazım” dedi.
Vakıf olarak projeyi sürdürdüklerini anlatan Ege, “Projede 8 eser yer alıyor, iadelerini istiyoruz. Bu eserler 19’uncu yüzyıl ve öncesinde yurt dışına kaçırılmış. Çok büyük eserler” diye konuştu.
18 ESER YURDA DÖNMÜŞTÜ… “HERHANGİ BİR TAHRİBAT YOK”
Kampanya kapsamında olmayan 12 eserin Antalya Müzesi’ne kazandırıldığını aktaran Ege, “Bunların bazıları geçici olarak sergileniyor, çok değerliler. 6 eser de kasım ayında şehrimize geldi. Toplamda bize ait 18 eser Antalya Müzesi’nde sergileniyor. Yetkililerden aldığımız bilgiye göre bu eserler orijinalliğini koruyor, herhangi bir tahribat yok. Bizim bile bilmediğimiz ama bakanlığın izini sürüp bulduğu eserler var. Bunlarla ilgili de geri getirme çabaları sürüyor. Yakında müjdeli haberler olacak” dedi.
Antalya’ya yeni eserlerin döneceğinden umutlu olduğunu dile getiren Ege, “Umut ediyoruz ki eserlerimizi kısa zaman içerisinde kazanacağız. Kampanyayla asıl amacımız da bilinçlenmeyi sağlamak. Kolay para kazanma yoluna giden insanlar geleceğimizi yok ediyor. Aslında geçmiş, gelecektir. Kaçırılan eserlerin değeri yüksek olduğu için ölçemiyoruz. Eserlerin getirilmesinde de ciddi masraflar yapılıyor. Ama işte imzalanan protokoller bu masrafları minimuma indiriyor veya hiç yaptırmayabiliyor” ifadelerini kullandı.
İADESİ TALEP EDİLEN ESERLER
Şu anda başlatılan kampanyayla iadesi talep edilen eserler ve bulundukları yerler şöyle:
Nereidler Anıtı (Britanya Müzesi)
Harpy Anıtı (Britanya Müzesi)
Payava Lahdi (Britanya Müzesi)
Ksanthos F,G, H Anıtı (Britanya Müzesi)
Trysa Heroonu (Viyana Sanat Tarihi Müzesi)
Myra Kaya Mezarlarından bir çocuk kabartması (Atina Müzesi)
Pergeden bir Thyke Heykeli (Belçika)
Sion Definesi (Washington, Dumbarton Oaks Arkeoloji Entitüsü-ABD)
BUGÜNE KADAR İADESİ SAĞLANAN ESERLER
Anadolu’daki antik kentlerden yağmalanarak yurt dışına kaçırılan ve yürütülen çalışmalar sonucunda 2023 yılı Mart ayında ve 2022 yılı Kasım ayında iadesi sağlanan eserler ise şöyle:
Tunç boğa arabası (2 adet)
Roma dönemi askeri diploma
Neolitik Hacılar Ana Tanrıça figürü
Urartu dönemi terakota vazo
Roma dönemi bronz büst taçlı erkek başı
Killia tipi mermer idol
Hydai Antik Kenti kökenli oinokhoe
Çatalhöyük kökenli taş heykelcik
Roma dönemi tetrarkh heykel başı
Perge Tiyatrosu’ndan heykel başı
Bubon bronz kol
Septimius Severus heykeli.
Lucius Verus heykeli,
Attis heykelciği,
Apollon heykelciği,
Kusura tipi idol,
Düver pişmiş toprak levhası ve
Roma dönemi sütunlu lahit parçaları (4 parçalı sütunlu lahit) (DHA)