Sosyal medya devinde işler değişecek: İşte tüm yönleriyle Twitter satışı

Elon Musk’ın Twitter’ı satın almasıyla tartışmalar hararetlendi. Uzmanlara göre, devletlerle büyük ekonomik işbirlikleri olan bir iş insanının dünyanın en etkili platformlarından birine sahip olması ve politikayı etkileyecek güce erişmesi tehlikeli.

Dünyanın en zengin insanı Elon Musk, Twitter’ı 44 milyar dolara satın alacağını duyurdu. Satışın tamamlanmasının ardından milyonlarca kullanıcısı olan sosyal medya platformunun kontrolü ünlü milyarder Musk’a geçecek.

Bu satın alma ile dünyanın en etkili platformlarından biri olan Twitter’ın bir dizi sorunla karşı karşıya kalabileceği de düşünülüyor. Ayrıca satış 16 yıllık şirket için bir dönüm noktası olarak görülüyor.

Platformun ücretli hâle gelme ihtimali ve ünlü milyarder Musk’ın büyük bir iletişim aracının sahibi olarak politika yönlendirme kabiliyetini eline alması da tartışmalara neden oldu.

44 milyar dolarlık ödemenin bir kısmını Musk’ın kişisel sermayesinden ödeyeceği, diğer kısmını da Morgan Stanley’den alacağı kredi aracılığı ile yapacağı öğrenildi. Uzmanlar şirkette işlerin iyi gitmesi halinde Musk’ın servetini sağlamlaştıracağı, aksi halde ise ciddi bir ekonomik problem yaşayacağı görüşünde.

TESLA HİSSELER ÇAKILDI

Musk’ın Twitter’ı satın alacağını duyurmasının ardından ödemenin nasıl gerçekleştirileceği konusunda da soru işaretleri ortaya çıktı. Ünlü milyarderin ödemenin bir bölümünü Twitter hissedarlarına elektrikli otomobil şirketi Tesla’nın hisselerini satarak yapabileceği yönündeki haberlerin ardından elektrikli araç üreticisinin hisseleri çakıldı.

ABD’de Nasdaq Borsası’nda işlem gören Tesla hisselerinde önceki gün günlük kayıp yüzde 12’yi aştı. Şirketin değeri bir günde 125 milyar dolar eridi ve 905,8 milyar dolara kadar geriledi.

TWITTER ÜCRETLİ ABONELİK SEÇENEĞİNE YÖNELEBİLİR

Bunun yanında platformun ücretli abonelik getirmesi de konuşulan seçenekler arasında. Konuyu Sozcu.com.tr’ye değerlendiren iktisatçı Dr. Aba ayrıca Twitter’ın dünyanın en az kârlı sosyal medya platformlarından biri olduğunu hatırlatarak, Twitter’ın ücretli abonelik sistemine geçmesinin muhtemel olduğunu da belirtti:

“Twitter bir türlü Facebook, Google, YouTube, Instagram vs. gibi kârlı bir iş modeli geliştiremedi. Türkiye’de çok popüler olsa da toplam aylık aktif kullanıcı sayısı sadece 430 milyon. Facebook’un 3 milyar, YouTube’un 2,5 milyar kullanıcısı var mesela.

Musk ilk etapta aylık 3 dolara premium abonelik seçeneği getirmeyi düşünüyor. Bundan sonra reklamların ve sponsorlu içeriklerin de artacağını bekliyorum. İnsanları reklamdan bezdirip premium aboneliğe zorlayacaklardır, YouTube’ta olduğu gibi. Yani bundan sonra biraz daha monetize edilmiş bir Twitter göreceğiz”

SÜPER ZENGİNLER MEDYA DEVİ OLUYOR

Öte yandan dünyanın en büyük sosyal medya devlerinden birinin otomotiv, uzay teknolojisi gibi dev yatırımları bulunan milyarderin eline geçmesi de medya sahipliği konusunda çeşitli tartışmalara sebep oldu. Daha önce Amazon CEO’su Jeff Bezos gibi bir teknoloji devinin Washington Post gazetesini alarak medya sektörüne girmesi de benzer eleştirilere sebep olmuştu.

Hem devletle iş yapan hem de piyasadan müşteri toplamaya çalışan Amazon, Tesla, SpaceX gibi kuruluşların kamuoyunu yönlendirmek amacıyla medya ve sosyal medya sektörlerinde iş yapmasının rekabet kurallarına uygun olup olmadığı da tartışılan konular arasında. Ayrıca Twitter’ın politik arena üzerindeki etkisi düşünüldüğünde bu tartışmaların daha da hararetlenmesi mümkün.

Daha önce de ABD seçimlerinin ardından eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Twitter’da yasaklanması, Rusya-Ukrayna savaşı sırasında Rusya medyasının Twitter’da kısıtlanması gibi konular, sosyal medya devinin kamuoyunu bilinçli bir şekilde yönlendirdiği şeklinde eleştirilere konu olmuştu.

Dr. Anıl Aba, “Musk, Twitter’ı Tesla ve SpaceX’in devletle yapacağı büyük anlaşmalara yönelik kamuoyu yaratma ve kendini meşrulaştırma aracı olarak kullanabilir” değerlendirmesinde bulundu.

‘HAKSIZ REKABET VAR’

Süper zenginlerin her zaman medyayı kontrol etmek istediğini ve Jeff Bezos’un birkaç sene önce Washington Post’u satın aldığını hatırlatan Aba, “Ben bunun da bir çeşit haksız rekabet olduğunu düşünüyorum. Ancak rekabet hukukunun kapsamı biraz dar olduğu için maalesef buna karşı yasal bir şey yapılamıyor” dedi.

Aba ayrıca şunları söyledi:

“Twitter, SpaceX veya Tesla ile aynı sektörde rekabet eden bir şirket olmadığı için FTC (ABD Federal Ticaret Komisyonu) nezdinde bir rekabet ihlali yok. Dolayısıyla FTC ve Adalet Bakanlığı bu satın almayı inceleyecek fakat bloke etmeyecektir. Musk, Twitter’ı Tesla ve SpaceX’in devletle yapacağı büyük anlaşmalara yönelik kamuoyu yaratma ve kendini meşrulaştırma aracı olarak kullanabilir.”

‘MUSK POLİTİKA İLE İLGİLİ KAMUOYU OLUŞTURACAK GÜÇTE’

“Elon Musk’ın Twitter’ın yönetimini almasındaki ana problem, Musk’ın Twitter dışındaki faaliyetlerinin de hayli büyük olması” diyen iktisatçı Cem Oyvat da bu satın almanın büyük holding sahiplerinin, medya kuruluşlarını satın almasına benzediği görüşünde.

Ovyat, “Musk, devletlerle iş yapıyor, devletlerden büyük teşvikler alıyor” diyerek ünlü milyarderin politika ile ilgili kamuoyu oluşturabilecek bir güce eriştiğini belirtti. Oyvat, sosyal medyada yaptığı değerlendirmelerde şunları söyledi:

“Mesela Los Angeles Times, 2015’te Musk’ın ABD devletinden toplam 4,9 milyar dolar teşvik aldığını yazmıştı. Musk’ın SpaceX’i geçen yıl NASA’dan da 2,9 milyar dolarlık iş aldı. Dahası Tesla araçlarının desteklenip, desteklenmemesi de ülkelerin çevre politikalarıyla ilişkili.

Biden en son elektrikli araç istasyonlarının altyapısı için 7,5 milyar dolar bütçe ayırdı. Elektrikli araç istasyonları için yapılan altyapı yatırımları, bu araçlarla ilgili vergi politikaları, toplu taşımaya yapılacak yatırımlar Musk’ın Tesla’sının kârlılığını etkileyen tercihler.”

Elon Musk’ın Twitter’ı alarak, iktidarlarla ilgili kamuoyu oluşturabilecek bir güce eriştiğini belirten Oyvat, “Twitter’ın zaman akışı elinde. Elon Musk, şu anda George Soros’dan falan çok daha güçlü bir adam haline geldi” değerlendirmesinde bulundu.

‘MUSK ÖDEMEYİ YAPMAYABİLİR’

Öte yandan özel bir şirket olan Twitter’ın dev bir firmaya satışının piyasa düzenlemesine takılıp takılmayacağı ve Musk’ın ödemeyi gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği merak konusu.

Satın almanın henüz gerçekleşmediğini hatırlatan Aba konu ile ilgili, “Bu süreçte birçok pürüz çıkabilir. FTC onay verebilir ama teklif SEC’ten (ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu) geçmeyebilir. Geçse bile Musk ödemeyi yapamayabilir. Musk güven veren bir iş insanı değil. Daha önce de Tesla’nın bütün hisselerini alacağının sözünü vermiş ama alamamıştı. Ödemeyi yapsa bile sürecin tamamlanması yıl sonunu bulur muhtemelen” dedi.

Reuters da konu ile ilgili haberinde yatırımcıların satın alma konusunda endişeli olduğunu aktardı. Habere göre, yatırımcılar, Musk’ın anlaşma kapsamında nakit olarak karşılaması gereken 21 milyar dolarlık kısmı finanse edebilecek nakit parasının olmayabileceği ve Musk’ın bu tutarı ödemek için Tesla hisselerini satmak istemeyebileceği konusunda kaygılı.

Musk, daha önce bazı konularda aniden fikrini değiştirmişti. 2018’de Tesla’yı 72 milyar dolarlık “hazır fonla” borsa kotundan çıkaracağına dair tweet atan Musk, daha sonra bu kararını uygulamamıştı.

‘SOSYAL MEDYA SAHİPLERİNİN TİCARİ FAALİYETLERİ SINIRLANMALI’

Uzmanlar ayrıca bu tür sosyal medya devlerinin bir denetim ve düzenlemeye tabi tutulması gerektiği görüşünde.

Cem Oyvat, Twitter, Google, Facebook gibi büyük teknoloji firmalarını denetleyecek, bu firmaların sınırlarını çizecek uluslararası bir örgüte ihtiyaç olduğunu belirtti. Oyvat, sosyal medya şirketi sahiplerinin, bu alan dışındaki ticari faaliyetlerini uluslararası çapta sınırlayan düzenlemelere ihtiyaç olduğunu dile getirerek, bu firmaların bağımsız, ticari olmaktan uzaklaşan bir yapıya evrilmesi gerektiği görüşünü savundu.

Anıl Aba da dijital tekelleşmeye karşı alınması gereken önlemlerle ilgili, “Dijital ekonomi, devletler olan bitenin farkına varamadan, çok hızlı bir şekilde büyüdü. Bir noktadan sonra o kadar büyük ve o kadar güçlü hale geldiler ki devletlerle pazarlık pazarlık yapmaya başladılar” dedi.

‘YERLİ VE BÖLGESEL ALTERNATİFLER GELİŞTİRİLMELİ’

Google, Facebook ve Amazon gibi tekellerin de bölünmesi gerektiği görüşünü savunan Aba şunları söyledi:

“ABD’li teknoloji devleri Çin’den çıkan tekellerin rekabette önlerine geçmesinden endişe ediyorlar. Eğer biz de küresel tekellerle rekabet etmek istiyorsak yerli veya bölgesel alternatiflerini geliştirmeliyiz. Mesela Rusya’da Facebook kullanımı fazla yaygın değil çünkü VK diye kendi uygulamaları var. Bunlar örnek alınabilir.”