Rusya Ukrayna krizi sebebi nedir, nasıl başladı?

2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesiyle başlayan Rusya Ukrayna krizi, savaşın eşiğine geldi. Rusya, Belarus ile birlikte Ukrayna sınırına asker yığarak hem karadan hem de denizden askeri tatbikatlar yaparken AB ve NATO üye ülkeleri de diplomasi trafiği başlattı.

Başlangıcı yıllar öncesine dayanan Rusya Ukrayna krizi büyüyerek savaşma noktasına geldi. Ukrayna’nın batı ülkeleriyle yakınlaşması, Rusya tarafından hoş karşılanmadı ancak iki ülke arasındaki krizin dönüm noktası Mart 2014’te Kırım’ın ilhakı oldu.

RUSYA UKRAYNA KRİZİ SEBEBİ NEDİR, NASIL BAŞLADI?

Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerilimlerin tarihçesi aslında Orta Çağa’a kadar gidiyor. Kriz dolu ancak ortak geçmiş nedeniyle Putin iki ülkeyi sık sık “tek halk” olarak nitelendiriyor.

1991 yılında Sovyet Birliği ardından Rusya, Ukrayna ve Belarus Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kurdu. Rusya’nın bu birlik ile amacı hem nufüzunu devam ettirmek hem de ucuz doğal gaz arzı yoluyla ülkeleri yeniden kendisine bağlayabilmekti. Fakat Belarus, Moskova ile yakın bir ittifak kurarken, Ukrayna yönünü giderek Batı’ya doğru çevirdi.

İki ülke arasında “soğuk” ilişki 2014 yılında kritik eşiğe geldi. Ukrayna’da yaşanan otorite boşluğundan yararlanan Rusya Mart 2014’te Kırım’ı ilhak etti. Ukrayna’nın doğusundaki, Rusya sınırındaki Donetsk’te de Rusya’dan destek alan Rus yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna ordusu arasında da çatışmalar yaşandı. Konumu Avrupa ile Rusya arasında olan Ukrayna’da yaşayan vatandaşlar da Rus ve Batı yanlıları olarak kutuplara bölündü.

ABD’DEN ‘RUSYA UKRAYNA’YI İŞGAL EDECEK’ AÇIKLAMASI

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan cuma günü yaptığı açıklamada Rusya’nın “Çin Olimpiyatları” bitmeden Ukrayna’yı işgale başlayabileceğini söyledi. Sullivan, Ukrayna’da işgalin her an başlayabileceğini, Amerikalıların derhal ülkeyi terk etmesi gerektiğini ve işgal durumunda tahliye operasyonu yapmayacaklarını ifade etti. Sullivan ayrıca, Amerikan vatandaşlarının önümüzdeki 24 ila 48 saat içinde ülkeyi terk etmeleri gerektiğini ifade etti.

RUSYA: YAPAY GERİLİMİ TIRMANDIRMAK İÇİN KUMPAS BAŞLATILDI

İşgal haberlerine ilişkin Rusya’dan ilk açıklama geldi. Rusya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Batı medyasında yer alan Rusya’nın, Ukrayna’yı işgal edeceği ile ilgili haberlerin gerçeği yansıtmadığı ifade edilerek, “Rusya Federasyonu’nun güvenlik garantileri konusundaki haklı taleplerini itibarsızlaştırmak için Moskova’ya karşı koordineli bir enformasyon saldırısı gerçekleşiyor. Batı ülkeleri ve Batı medyası, Ukrayna çevresindeki yapay gerilimi tırmandırmak için kumpas başlattı” ifadelerine yer verildi.

İŞGAL PLANI AYRINTILARI PAYLAŞILDI

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal edeceği iddiasıyla artan gerilim karşılıklı açıklamalarla son dönemde hızla tırmanırken, Batı basınında işgal planının ayrıntıları da paylaşıldı.
Kremlin’deki komutanlar tarafından sunulan planlara göre Rusya, 130 bin askerle Ukrayna hükümetini devirmek için çok boyutlu bir plan hazırladı.

İngiliz Daily Mail gazetesinin aktardığı plana göre Rusya önce Belarus ve Kırım’dan Ukrayna’ya girecek, daha sonra ülkenin doğu sınırında konuşlandırılan Rus askerleri hızla Kiev’e ulaşarak Ukrayna hükümetini indirecek.

Doğudan ülkeye girecek Rus askerleri, Ukrayna’nın doğudaki birliklerinin başkenti savunmak üzere Kiev’e ulaşmasını da engelleyecek.

Bu plan hız gerektirdiği için Rusya’nın daha hafif araçları ve silah sistemlerini tercih ettiği de söyleniyor.

‘PUTİN, KİEV’DE RUSYA YANLISI HÜKÜMET İSTİYOR’

Batılı ülkeler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’da Batı yanlısı hükümeti devirip yerine Rusya yanlısı bir hükümet getirmeyi planladığını düşünüyor.

Rusya, halihazırda sınırlara yığdığı 130 bin askerle Ukrayna’yı farklı cephelerden kuşattı. 20 bin Rus askerinin de birliklere katılmak üzere hazır beklediği iddia ediliyor.
Bir kaynak, “Asker ve ekipman konuşlandırma düzeyi benzersiz ve çok endişe verici. Bunun amacı işgal. 15 Rus birliğinin daha Ukrayna sınırına doğru yola çıktığı tahmin ediliyor” dedi. Kaynak, hava ve deniz desteğinin de hazır olduğunu, Rusya’daki birçok askeri birimde tatillerin iptal edildiğini, Rus gemilerinin Karadeniz ve Akdeniz’de hazır beklediğini belirtti.

‘RUS ASKERLER HIZLA KİEV’E ULAŞMAYI PLANLIYOR’

Rusya’daki muharebe birliklerinin yüzde 60’ının Ukrayna işgali için hazır durumda olduğu kaydedilirken, kaynaklar Rusya’nın Kiev’e hızla ulaşmak zorunda olduğunu ve planını buna göre yaptığını ifade ediyor.

Kaynaklara göre ayrıntılı işgal planı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e sunulacak ve Putin işgalle ilgili nihai kararını verecek.

Kiev, Rus askerlerinin konuşlandırıldığı Belarus’un güney sınırına 240 kilometre uzaklıkta ve Rus birlikleri kente 6 saatte ulaşabilir.

‘AMAÇ KANSIZ DARBE’

Kaynaklardan biri, Rusya’nın birliklerinin Kiev sokaklarında sıcak çatışmaya girmesini istemediğini, kansız bir darbe amaçladığını da ifade etti.

Kaynağa göre Rusya, Ukraynalıların ülkeyi savunmak için savaşma arzusunu fazla hafife alıyor ve işgal planı çok kanlı olabilir. Kaynak, çok sayıda insanın ölebileceğini ve işgalin Rusya için ekonomik ve siyasi açıdan çok maliyetli olabileceğini de kaydetti.

2014’te Kırım’ı ilhak eden Rusya, Ukrayna sınırına binlerce asker yığmasına rağmen bu ülkeyi işgal planı yapmadığını savunuyor.