Çernobil mutantları: Radyasyona maruz kalan hayvanlar şaşkınlık yaratıyor
1986 yılında Ukrayna’daki Çernobil Nükleer Santrali’nde yapılan sistem testi, reaktörün aşırı ısınmasına yol açtı ve gerçekleşen patlama sonucunda dünyanın en korkunç nükleer felaketine yol açtı. Peki bu felaket hayvanlar açısında nasıl sonuçlar doğurdu?
38 yıl önce gerçekleşen Çernobil Faciası’nın ardından bölgede görülen yüksek dozda radyasyon canlı yaşamını uzun süre tehdit etti. Bölge hızla boşaltılsa da radyasyonun yaban hayatı üzerinde nasıl bir etkisi olduğu merak konusu uzmanlarca merak konusu oldu.
Bilim insanları, birçok hayvanın başka yerlerdeki hayvanlardan farklılıklar göstermeye başladığını ve bazılarının mutasyona uğrayarak “süper güç” olarak tanımlanabilecek özellikler sergilediğini söylüyor.
Bölge şu an insanlar için güvenli ve turist ziyaretine de açık. Bununla birlikte turistler, alışılagelmişin dışındaki “sıcak noktaların” hala tehlikeli miktarda radyasyon barındırdığı konusunda uyarılıyor ve vahşi doğada yetişen balık veya mantarları yememeleri söyleniyor.
Peki bölgedeki hayvanlar radyasyondan nasıl etkileniyor? Alanında uzman isimler hayvan türlerine göre farklılıkları yorumluyor…
KARA KURBAĞALAR
Yıkılan nükleer santralin etrafındaki kurbağalar daha da koyulaştı, araştırmacılar bunun sıcak radyasyon noktalarına bir tepki olduğuna inanıyor.
Bilim insanları, yeşil kurbağaların hayatta kalma ihtimalinin daha düşük olması nedeniyle amfibilerin hızla siyah deri geliştirdiğini düşünüyor, bu da araştırmacıların “hızlı evrim” olarak tanımladığı duruma yol açıyor.
En koruyucu melanin pigmentine sahip Doğu ağaç kurbağalarının yüksek radyoaktif bölgelerde hayatta kalma olasılıkları daha yüksekti, bu da popülasyonların daha koyu kurbağaların hakimiyeti altına girdiği anlamına geliyordu.
Pablo Burracco liderliğindeki ekip, araştırmacıların “hızlı evrim” döneminin kazadan hemen sonra, radyasyon seviyelerinin en yüksek olduğu dönemde meydana gelmiş olabileceğine inanıyor.
SÜPER GÜÇLÜ BAKTERİLER
Çernobil’deki kırlangıçların kanatlarında bulunan bakterilerin gama radyasyonunun etkilerine karşı daha dirençli olduğu tespit edildi.
Radyasyon dozlarına maruz kaldığında, Çernobil’deki bakteriler başka yerlerdeki bakterilerle karşılaştırıldığında çoğalıp gelişebildi.
2016 yılında Scientific Reports dergisinde yayınlanan bir araştırmada, “Radyasyonun doğal popülasyonlardaki uzun vadeli etkileri, belirli ortamlarda hayatta kalmayı kolaylaştıran bakteri özellikleri üzerinde önemli bir seçici baskı olabilir.” diye yazıyordu.
KANSERE DİRENÇLİ KURTLAR
Çernobil’in çorak topraklarında dolaşan mutant kurtlar, “süper güç” olarak tanımlanabilecek şekilde geliştiler ve bu, insan hayatını kurtarabilir.
Araştırmacılar Çernobil Tahliye Bölgesi’ndeki (CEZ) hayvanların kansere karşı direnç gösteren genetik olarak değiştirilmiş bağışıklık sistemlerine sahip olduğunu buldu.
Araştırmacılar şimdi genlerin insan kanser hastalarına yardımcı olup olamayacağını bulmaya çalışıyor.
Princeton Üniversitesi’nden bir ekip, kanserle bağlantılı bazı genlerin yeni mutasyonlara sahip olduğunu gösterdi; bu da onların radyasyona karşı korunmak için evrimleştiğini gösteriyor.
Keşfin, uzmanların insanlarda kanser riskini azaltan mutasyonları belirlemelerine yol açacağı umuluyor.
YENİ BİR KÖPEK TÜRÜ MÜ?
Şu anda bölgede binlerce vahşi köpek yaşıyor ve bunların çoğu, 1986 felaketinin ardından insanlar bölgeden kaçarken terk edilen evcil hayvanlardan oluşuyor.
Güney Carolina Üniversitesi’nden bilim insanları tarafından yapılan bir araştırma, elektrik santralinin yakınındaki 302 yabani köpeğin DNA’sını analiz etti ve diğer köpek popülasyonlarından önemli DNA farklılıkları buldu.
Araştırmacılar, “enerji santralindeki ve Çernobil’deki bireylerin genetik olarak farklı olduğunu” yazıyor.
Daha fazla araştırmanın, genetik farklılıklara ne kadar radyasyonun katkıda bulunduğunu ortaya çıkarması bekleniyor.
