Alçakgönüllülük sanatı

İlk bakışta, alçakgönüllü olma kararı çok çekici gelmiyor. Mevcut benlik saygısı ve benlik değerinin değerlendirilmesiyle çelişiyor ve başarılarımızı kutlamamız ve kendimizle gurur duymamız gereken her yerde kişisel gelişim tavsiyesiyle çelişiyor gibi görünüyor. Ancak alçakgönüllülük uysallık anlamına gelmez ve zayıflık anlamı da taşımaz. Aslında, bu kadim erdemin, itaatkâr bir zihniyeti benimsemekle bir ilgisi yoktur ve düşük benlik saygısı ile karıştırılmamalıdır. Aksine, alçakgönüllülük, bir tür ruhsal tevazudur.

Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir

Kendi arzularımızdan ve korkularımızdan bir adım geri atarak ve parçası olduğumuz dünyaya geniş bir pencereden bakarak pratik yapabiliriz. Perspektifimizi değiştirmek ve sınırlarımızı genişletmek düşüncelerimizi büyük ölçüde etkiler. Bu, baloncuğumuzdan çıkmak ve kendimizi bir topluluğun üyeleri, belirli bir tarihsel an, hatta çok kusurlu bir tür olarak anlamak anlamına gelir. Sokrates’in de dediği gibi, bilmediğimizi tanırsak ve kör noktalarımızı kabul edersek, doğru yolda ilerleyebiliriz.

Hepimiz alçakgönüllülükle ilgilenmeliyiz

Geçmişteki ve şimdiki birçok yazar, Konfüçyüs dahil, alçakgönüllülükle ilgilenmiştir. Eski Çinli filozof, daha büyük bir sosyal dünyadaki yerimizi bilmenin yanı sıra sosyal ritüellere ve geleneklere uymanın, zamanının kötülüklerine her derde deva olduğuna inanıyordu. Onun içinde felsefesi, bireysel ihtiyaçları ve arzuları daima toplum için iyi sayılan şeylerde ikinci derecede önemliydi. Konfüçyüsçülük alçakgönüllülük formu, ruhsal olarak derinden pro-sosyaldir, toplumsal iyiliğe, kişisel arzularımızın ve hırslarımızın öte daha fazla değer verir. Bu formda, alçakgönüllülük sosyal bütünlüğü ve aidiyet duygumuzu büyük ölçüde artırabilir.

Alçakgönüllülük, din öğretilerinde de temel bir değerdir. Dinler de, bize kibir ve gösterişten kaçınmayı, kendimizi mükemmel olmaktan uzak bir türün parçası olarak görmeyi ve kendimize bir bütün olarak insanlığın kaderinde oynamamız gereken çok sınırlı rolü hatırlatıyor.

Hepimizin öğrenmesi gereken çok şey var, sadece birbirimizden değil, diğer türlerden de. Örneğin daha çok bitkiler gibi yaşayabilirsek, doğa ile uyum içinde nasıl var olabileceğini keşfedebilir ve pervasızca kaynaklarını sömürmeye çalışmayız. Hayvanlar da bilge öğretmenler olabilir. Daha çok kediler gibi yaşayabilirsek, durmaksızın hareketlilikte sağlığı öğrenmeyi ve dikkat ve onay için anlamsız çabalarımızı durdurabilirdik. Daha çok kurtlar gibi yaşayabilirsek; sezgi, sadakat ve oyunun değeri hakkında bir ya da iki ders alabilirdik.

Alçakgönüllülük aynı zamanda kendi eksikliklerimizi kabul etmek ve bunların üstesinden gelmekle ilgilidir. Başkalarından en iyiyi öğrenmeye hazır olmakla ilgilidir. Tevazu, kendini düzeltmeyi ve kendini geliştirmeyi benimseyen bir zihniyet olan öğretilebilirliği içerir. Bu sadece uzun ve zengin bir tarihe sahip eski bir erdem değil, aynı zamanda kendine özgü bir psikolojik özelliktir. David Robson’un (2020) gösterdiği gibi, son psikolojik araştırmalar aramızda daha mütevazı olanların çok sayıda avantaja sahip olduğunu kanıtlamıştır. Mütevazi bir zihniyetin bilişsel, kişilerarası ve karar verme süreçlerimiz üzerinde önemli olumlu etkileri vardır. Mütevazi insanlar daha iyi öğrenenler ve problem çözücülerdir.

Narsisizm için tek etkili panzehir: Alçakgönüllülük

Geri bildirime gerçekten açık olan mütevazı öğrenciler, genellikle tüm tavsiyeleri reddettikleri kendi yeteneklerini yüksek derecede düşünen doğal olarak daha yetenekli akranlarını geçerler. Bu nedenle tevazu, öğrenme yeteneğimiz için hayati önem taşır ve kendimizi geliştirmek için temel bir önkoşuldur. Çünkü bilgimizdeki boşlukları veya karakterimizdeki kusurları kabul edemezsek, bunları ele almak için asla gerekli adımları alamayacağız.

Son olarak, alçakgönüllülük aynı zamanda narsisizm için tek etkili panzehirdir. Birçok bakımdan çağımızın baskın problemi olan narsisizm, hem bireysel hem de daha geniş bir toplumsal düzeyde ele almamız gereken bir sorundur. Alçakgönüllülük, artan sayıda psikoloğun daha eleştirel olarak gördüğü, benlik saygısı ve benlik değerinin sorunlu aşırı değerlenmesine kültürel bir düzeltici olabilir.

Öyleyse, eski alçakgönüllülük sanatını canlandırmanın acil bir zorunluluk olduğu anlaşılıyor. Tevazu, özünde; insanlardan, diğer kültürlerden, geçmişten, hayvanlardan veya bitkilerden öğrenme isteğiyle birlikte eksikliklerimizi kabul etme sanatıdır.

Fırsatlar sonsuz…