AKP iktidarı 20 yaşında: Türkiye birçok başlıkta geriye gitti

Türkiye, AKP iktidarında demokrasi, hukuk, basın özgürlüğü, yolsuzluk başta olmak üzere bir dizi başlıkta dünyadaki geri kalmış ülkeleri yakaladı! İşte endekslerde Türkiye’nin yeri…

3 Kasım 2022’de iktidara gelen ve 20 yıldır kesintisiz bir biçimde AKP tarafından yönetilen Türkiye birçok başlıkta adeta dökülüyor.

Son yıllarda ekonomisini günden güne kötüleşen ve para birimi yabancı para birimleri karşısında büyük değer kaybeden Türkiye, birçok başlıkta da geriye doğru gidiyor. İşte demokrasiden hukuka, basın özgürlüğünden, sosyal hayata kadar bir dizi başlıkta Türkiye’nin dünyadaki yeri:

DEMOKRASİ ENDEKSİ

İsveç Göteborg Üniversitesi V-Dem Enstitüsü’nün her yıl açıkladığı demokrasi endeksinde Türkiye 179 ülke arasında 147’nci sırada yer aldı. Rapora göre Türkiye son 10 yılda en fazla anti-demokratik hale gelen 10 ülkeden biri. Türkiye, Dünya Demokrasi Ligi’nde Cibuti ve Ruanda gibi ülkelerin dahi altında.

İfade özgürlüğünden medyaya baskıya, iş dünyasının özgürlüğüne kadar çok farklı parametrelerde yaklaşık 30 milyon veri noktasından bilgi alarak 3700 uzman ve akademisyenin katkı yaptığı V-Dem Demokrasi Raporu’nda Türkiye “seçimli otokrasi” olarak tanımlanıyor.

HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ ENDEKSİ

Dünya Adalet Projesi (WJP), 2022 Hukukun Üstünlüğü Endeksi’ni yayımladı. Ülkelerin hukukun üstünlüğüne bağlılıklarının ölçüldüğü raporda Türkiye, 140 ülke arasında 116’ncı, kendi bölgesinde ise en son sırada yer aldı. Geçtiğimiz ekim ayında açıklanan raporda hukukun üstünlüğünün gerilediği ülkeler arasında Türkiye’nin de bulunduğuna, puanlarında gerileme olduğuna dikkat çekildi.

Türkiye, hukukun üstünlüğü bakımından sadece AB ülkeleri, İngiltere, ABD, Japonya ve Kanada gibi ülkelerin gerisinde değil, Uruguay, Birleşik Arap Emirlikleri, Ruanda, Namibya, Botsvana, Malezya, Senegal, Gana, Moğalistan, Burkino Faso, Trinidad ve Tobago’nun da çok gerisinde yer aldı. Araştırma kapsamında, hükümetlerin, ülkeyi yönetenlerin, hukuka bağlılıkları da mercek altına alındı. Bu kapsamda yapılan değerlendirmeye göre Türkiye yine listenin son sıralarında, 140 ülke arasında 135’inci sırada yer aldı.

BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ ENDEKSİ

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün hazırladığı 2022 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre Türkiye, 180 ülke içerisinde 149’uncu sırada yer alıyor. Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye 2005 yılında 98’inci sırada yer alıyordu. Her yıl açıklanan endekse göre Türkiye 2010 yılında 138, 2015’te 149, 2020’de 154’üncülüğe gerilemişti. Bu gerilemede haberciliğe dönük “yoğun ve çeşitli baskılar” etkili oldu. RSF Endeksi’nde Türkiye ile ilgili olarak şu ifadeler yer aldı: “Recep Tayyip Erdoğan’ın aşırı yetkilerle donatılmış Cumhurbaşkanlığına ve otoriterliğine, basın özgürlüğünün hiçe sayılması ve yargı sistemine müdahaleler eşlik etti. Bazı gazeteciler, ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’, ‘örgüt üyeliği’ veya ‘örgüt propagandası’ gerekçelerine dayandırılan keyfi kovuşturmalarda beraat etti. Gazetecilere yönelik tutuklamanın yerini adli kontrol aldı.”

DAHA İYİ YAŞAM ENDEKSİ

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından hazırlanan Daha İyi Yaşam Endeksi’nde ise Türkiye 41 ülke arasında 38’inci sırada yer alıyor. Endeks maddi yaşam koşulları başlığı altında konut, gelir durumu ve istihdam; yaşam kalitesi başlığı altında ise toplum, eğitim, çevre, yönetim, sağlık, yaşam memnuniyeti, güvenlik ve iş-yaşam dengesi kriterlerini belirli göstergeler üzerinden ölçümlüyor. Hanehalkı net kullanılabilir gelir ve hanehalkı mali zenginliği kriterleri ile oluşturulan endeksin gelir kategorisinde Türkiye sondan 7’inci sırada yer alıyor.

YOLSUZLUK ALGI ENDEKSİ

Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Yolsuzluk Algı Endeksi 2021 sonuçlarına göre Türkiye 180 ülke arasında 96. sırada yer aldı. Türkiye, endekste son 10 yıl içerisinde en çok puan kaybeden ülkeler arasında bulunuyor. 2013 yılı ile kıyaslandığında ise Türkiye 12 puan kaybederek 43 sıra geriledi. Yolsuzluk Algı Endeksi 180 ülkeyi kamu sektörü yolsuzluğuna göre sıralıyor. Endekste yolsuzluk, 0 ila 100 arasında derecelendiriyor. Buna göre, 0 yolsuzluğun çok yoğun olduğu, 100 ise tamamıyla yolsuzluktan arınmış ülkelere işaret ediyor.

SEFALET ENDEKSİ

Bir ekonominin duru­munu ve uygulanan ekonomik politika­ların başarısını ölçmekte kullanılan ve enflasyon ile işsizliğin toplamından oluşan Sefalet Endeksi’nde Türkiye en yakın takipçisi Arjantin’e fark atarak birinci oldu. Türkiye 93.3 puanla ilk sırada yer alırken Arjantin 89.9 puanla ikinci oldu. Üçüncü sırada yer alan ülke ise Güney Afrika. Bu ülkenin endeksteki puanı 41.4. Macaristan 23.8, Polonya 22.3, Rusya ise 17.5 puanla endekste yer aldı.