‘Madende bir kaza olacağı biliniyordu sadece hangi tarihte olacağı bilinmiyordu’

CHP Zonguldak Milletvekili Yavuzyılmaz, Sayıştay’ın TTK Amasra Müessesesi için 2019’da hazırladığı raporda patlamanın olacağı yerin tam koordinatının verildiğini söyledi. “Sayıştay ölçmüş, eksiği, tehlikeyi görmüş ve uyarısını yapmış” dedi.

Amasra’da Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’nde meydana gelen patlamada, 41 madencinin hayatını kaybetmesiyle yer altında çalışan emekçiler yeniden hatırlandı. Soma’da 301 madencinin öldüğü facia dolayısıyla sadece iki kamu görevlisi cezaevinde. Olayın meydana gelişiyle ilgili iki üniversitenin raporu ise birbiriyle çelişiyor. Yani gerçeklerin ortaya çıkarılması kolay kolay mümkün olmuyor. Kömür ocakları için alınan işçilerin bir kısmı siyasilerin devreye girmesiyle yer üstünde çalıştırılıyor. O yüzden ocaklarda önemli ölçüde işçi açığı da yaşanıyor.  CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Sayıştay raporu üzerine şunları anlattı:

ÖNÜNE NE ÇIKARSA YOK EDİYOR

“TTK de riskin olduğunu kabul ediyor, basında yer alan bazı haberlerde yer alan ‘gaz içeriklerinden metan gazının yüksek olduğu’na dair ifadelere itiraz ediyor. ‘Orada kast edilen metan gazı değildir’ diyor. Yine bir yanlışı düzeltelim. Amasra’da yaşanan faciada konu sadece metan gazının patlamasıyla olan bir hadise değil. Konu şudur: Metan gazı oksijenden daha hafif bir gaz. Bir galeride çalışıyoruz. Metan gazı yükselir ve kubbenin hemen altına toplanır. Oksijen aşağıda kalır. Aslında metan gazının patlaması, grizu faciası olması o kadar kolay değil. Onun da bazı şartlarının oluşması gerekli. Sonuçta metan gazı, kömür tozlarıyla birlikte alev topu şeklinde tüneli takip ediyor ve önüne ne çıkarsa yok eden patlamaya dönüşüyor.”

TEK EKSİK: TARİH YOK

Deniz Yavuzyılmaz, bu konuyu ayrıntılı olarak anlatırken, “Benim ilk paylaştığım eksi 300 kotu ifadesini de kullanarak Sayıştay’ın yaptığı uyarı. Aslında patlamanın olacağı yerin tam haritasını çizmiş, tam koordinatını vermiş. Tek bir şeyi eksik yapmış o da patlama tarihini yazmamış. Tek eksik o. Sayıştay durduk yere bu uyarıları yapmaz. Sayıştay ölçmüş, eksiği, tehlikeyi görmüş ve uyarısını yapmış” diyor.

Ocaklarda çok ciddi  işçi açığı olduğuna dikkat çeken Yavuzyılmaz, her işçinin kömür üretimimde aynı işi yapmadığını, çok kritik görevleri olanlar bulunduğuna dikkat çekti. Yavuzyılmaz, Amasra ile ilgili şu çarpıcı bilgileri, belgelere dayanarak şöyle açıkladı:

“Amasra’da olayın meydana geldiği işletmede yer altı ve yer üstü toplam işçi sayısı bin 145 olması gerekirken, 2022 yılı Mart ayı sonu itibarıyla bu sayı sadece 590’dır. Sayıştay’ın 2002 yılı raporuna göre norm kadroda 476 olması gereken pano ayak üretim işçi sayısı 276, 107 olması gereken hazırlık işçi sayısı 30, 39 olması gereken barutçu sayısı 1,  53 olması gereken tarama söküm-bakım işçi sayısı ise 10.  Bu sayılar Sayıştay raporunda yer alıyor. Yerüstü ve yer altı sanatlarında belirgin işçi açığı bulunuyor. Üç vardiya tertibi yapılamadığı için kritik arızalara da zamanında müdahale edilemiyor. Bu durum da iş güvenliğini etkiliyor. Gündüz vardiyası dışındaki vardiyalarda arızalara anında müdahale edilemediği uyarısı da raporda yer alıyor.

Hayati önem arz eden havalandırmanın devamlılığı, merkezi gaz izleme servisi tarafından 24 saat takip edilmesi gereken tehlikeli gazların ölçülmesi için sürekli değişen şartlara göre gerekli sistemlerin kurulması ve denetiminin eksiksiz yapılabilmesi için işçi açığının giderilmesi yönünde de kritik bir uyarı bulunuyor.”

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Sayıştay raporunun detaylarını Saygı Öztürk’le paylaştı.

VAHİM BİR DURUM YAŞANIYOR

Yavuzyılmaz, Sayıştay raporunda yer alan vahim bir duruma da şöyle dikkat çekti:

“Yeterli sayıda işçiyle çalışılmadığı için galeriler açık kalıyor,  kömür havayla temas ediyor. Oksidasyon oluyor ve kömür içten içe yanma yapıyor. Bu 10 yıldır bütün raporlarda belirtiliyor. Patlama için bütün şartları hazır hale getiriyorlar. Felaketin taşları böyle örülüyor. KİT Komisyonu’nda milletvekillerinin sorularına TTK’nın verdiği yanıtta, 2022’de yaklaşık bin işçinin sanatının geçici olarak değiştirilerek başka sanatlarda çalıştırıldığı belirtiliyor. Yani maden ocağında iki işçinin yapacağı işi bir işçi yapıyor. O da kendi işini yapmıyor başka uzmanlık alanındaki işleri yapıyor. Burada bir kazanın yaşanmaması sürpriz olur. Acı, sıkıntılı bir durum.”

Maden yönetimi siyasi bir irade

Deniz Yavuzyılmaz’ın dedesi de maden işçisiydi. Eşinin hem babası, hem dedesi maden mühendisi olarak Zonguldak’ta görev yaptı. Yavuzyılmaz “Madenlerin yönetilmesi siyasi bir irade.  İşin bir bilimsel bir de siyasi tarafı var. Bilimsel tarafına baktığımıza zaman Sayıştay raporlarına gidiyoruz” diyor.

CHP, şehit ayrımı için TBMM’ye yasa teklifi sundu

Maden kazalarında 2003-2014 yıllarında hayatını kaybeden ve şehit kabul edilen işçilerin ailelerine farklı destekler veriliyor. Ayrıca ölen madencinin bir yakınının işe alınması uygulaması yapılıyor. 2003 öncesi ve 2014 sonrası yaşanan kazalarda ise bu uygulanmıyor. CHP, 2003 öncesi ve 2014 yılı sonrası meydana gelen kazalarda hayatını kaybeden madencilerin de şehit sayılması ve bir yakının işe alınması uygulamasının devam ettirilmesi için TBMM Başkanlığı’na yasa teklifi sundu. Türk Eğitim Derneği Genel Başkanı Selçuk Pehlivanoğlu da SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamada, “Amasra’da yaşanan maden faciasında babalarını yitiren evlatlarımıza eğitim bursu vererek sahip çıkacağız” dedi. Pehlivanoğlu, Soma’da hayatlarını kaybedenlerin çocuklarına da burs verdiklerini ve bunun 2014’den bu yana devam ettiğini hatırlattı.

Konu sulandırılıyor

Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’nin, Sayıştay raporunu aslında doğruladığını kaydeden CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz,  kurumun açıklamasını şöyle yorumladı:

“Doğrudur, Sayıştay raporu ‘Grizu patlama riski de vardır’ diyor. Kurum, gaz içeriğinde metan gazının tespit edildiği kısmının doğru olmadığını öne sürüyor. Temel problem metan gazı değil, reaksiyonda olan kömür tozu patlaması da var içinde, diğer gazların da iştiraki var. Gaz içeriklerinin çalışan damarlarda da yüksek olduğunu söylüyor. Bunlar kurum tarafından ölçülmek zorunda. Konu sulandırılmak isteniyor. Rapor bir bütün. Sadece bu bulgu yok ki. Bu bulgunun kritik kısmı şu patlamanın gerçekleştiği noktayı tahmin ediyor. Onun haritasını veriyor. Onun dışındaki sayfada birçok bulgu var.”

16 MİLYON TONLUK REZERV

Olayın meydana geldiği Amasra’daki ocağı TTK işletiyor. Burada eksi 300 kotun altında 16 milyon ton kömür rezervi var. Yavuzyılmaz, üretim derinliğinin de en fazla eksi 400’e kadar olduğunu hatırlatarak sözlerini şöyle sürdürdü:

“TTK’da eksi 300 kot ve altında grizu patlaması ve diğer felaketler tedbirsizlikle ortaya çıkabilir. TTK işçileri burada çalışmaya mecbur ediyor. Hemen yanında bulunan sahada ise 606 milyon ton ve kömür kaymak gibi yüzeye yakın. Yani gireceksiniz alacaksınız. Bunu da özel sektöre vermişler.”