Japonya’da gündem, suikasta kurban giden Abe’nin ‘pahalı’ cenaze töreni

Japonya, temmuzda suikast sonucu hayatını kaybeden eski Başbakan Şinzo Abe’nin cenaze töreninin maliyetini ve hükümet-tarikat ilişkilerini tartışıyor. Anketlere göre, halkın yarısından fazlası yaklaşık 11 milyon dolar harcanacak törenlerin masraflarına tepki gösteriyor.

Japonya’da halk, suikasta kurban giden eski Başbakan Şinzo Abe’nin cenazesi için düzenlenecek devlet törenine hükümetin yaklaşık 11 milyon dolar harcamasını eleştiriyor.

2012-2020 dönemini kapsayan göreviyle “Japonya’da en uzun süre başbakanlık yapma” unvanına sahip Abe’nin temmuzda uğradığı suikastın toplumsal yankıları devam ediyor. Eski Başbakan Abe için cenaze töreni, yarın başkent Tokyo’da geniş katılımla düzenlenecek. Merasimin, Japon hükümetine 11,16 milyon dolara mal olacağı tahmin ediliyor.

Japon siyasi tarihinde, İkinci Dünya Savaşı sonrası Japonya’nın yeniden egemenliğini kazandığı 1951 San Francisco Barış Anlaşması’na imza atan başbakan olarak tanınan Yoşida Şigeru için 1967’de resmi cenaze töreni düzenlenmişti. Abe, savaştan sonra devlet töreniyle onurlandırılan ikinci başbakan olacak.

HÜKÜMETTEN TEPKİLERE YANIT

Ülkede, masrafları vergi gelirlerinden karşılanacak cenaze merasimi kararının Meclis müzakeresi olmaksızın alınması ise eleştiriliyor. Liberal Demokrat Parti (LDP) lideri ve Başbakan Fumio Kişida kabinesi, masraflar için önce 250 milyon yen (1,70 milyon dolar) olarak açıklanan bütçeyi sonra 1,6 milyar yene (11,16 milyon dolar) yükseltti.

Abe’nin sadece yurt içinde değil yurt dışında da hatırının sayıldığını belirten Kişida, tören vesilesiyle uluslararası temsilcilerin taziyelerini iletme fırsatı bulacağını söyledi. Kişida hükümetinin Sözcüsü Matsuno Hirokazu, “Her vatandaşın yas tutması beklenmiyor” diyerek, devlet töreninin siyasi mesele olarak görülmemesi gerektiğini ifade etti.

Hükümetin son açıklamasına göre, merasim masrafı 11 milyon doları aşacak. Yurt dışından katılacak yabancı delegasyonların ağırlanması, tören güvenliği, ekipman ve depo kiraları masrafları dikkat çekiyor.

Meclis seçimleri arifesinde Abe, 8 Temmuz’da partisinin, batıdaki Nara kentindeki açık hava etkinliğinde yaptığı konuşma esnasında, açılan ateşle suikasta kurban gitmişti.

Japon Kyodo ajansı ile Devlet Televizyonu NHK, hükümetin cenaze töreni kararının yansımalarını sorguladı. Kyodo anketinde, katılımcıların yüzde 56’sının, NHK’nin anketinde de katılımcıların yüzde 57’sinin bu karara ikna olmadığı ortaya çıktı.

‘KÜÇÜK BİR TÖREN OLABİLİRDİ’

Japon halkı, milyonlarca dolarlık harcamanın, vergi gelirlerinden karşılanması sebebiyle eleştirilerin hedefi haline gelen cenaze merasimine tepki gösteriyor. Tokyo’da oturan 84 yaşındaki emekli Şouci, “gereksiz” şeklinde nitelediği cenaze törenine ilişkin “Kendi parasıyla yapsa beni ilgilendirmez, vergi gelirlerinden karşılanması olmaz, miktar fazla. Küçük bir tören olabilirdi” ifadesini kullandı. Abe’nin ölümü sonrası katilin sorgusunda “ailesinin maddi bağışları dolayısıyla kin beslediği” Birleşme Kilisesi ile iktidar partisi milletvekilleri arasındaki ilişkilere tepki gösteren Şouci, kiliseye yardımların tüm parasının Güney Kore’ye gittiğini savundu.

Tokyo’da yaşayan Adaçi de “Devlet töreni yapılacağının duyurulmasını şaşkınlıkla karşıladık” dedi. Abe’nin başbakanlık makamından istifa ettiğini anımsatan Adaçi, “İngiltere’de Kraliçe Elizabeth gibi devlet töreniyle uğurlanması uygun değil” ifadelerini kullandı.

TARİKAT İLİŞKİLERİ TARTIŞILIYOR

Öte yandan Abe’nin suikasta kurban gitmesi sonrası, iktidar partisi ile tartışmalı “Moon Tarikatı” arasındaki ilişkiler de gündemdeki yerini koruyor.

Cinayet zanlısı Tetsuya Yamagami, “Birleşme Kilisesi” (FFWPU) olarak tanınan tarikat bağlantılı bir gruba destek veren mesaj yayımladığı sebebiyle Abe’ye kin beslediğini belirtti.

Polis sorgusunda zanlı Yamagami’nin, dini yapılanmaya yönelik annesinin bağışlarının ailesini iflas ettirdiğini savunması sonrası, kamuoyu parti-kilise ilişkilerine yöneldi. Kilisenin eski Başkanı Kwak Chung Hwan, öldürülen Abe’nin babası ve büyükbabasının Moon Tarikatı’nın kurucusu olarak tanınan Sun Myung Moon ile yakın ilişki içinde olduklarını iddia etti.

İktidardaki Liberal Demokrat Parti (LDP) milletvekilleri ile dini kült “FFWPU” arasındaki ilişkileri soruşturan bir araştırmada, LDP’den en az 146 milletvekilinin kiliseyle ilişkisi ortaya çıktı.

Başbakan Kişida Fumio, kuşkular sebebiyle “siyasete güvenin sarsıldığını” belirterek özür diledi, prensip gereği söz konusu ilişkilerin kesilmesini isteyeceğini ifade etti. Olay sonrası, LDP’nin kamuoyu desteği düşmeye başladı ve Başbakan Kişida, geçen ay başında kabine değişikliğine gitti. Kiliseyle bağlarını itiraf eden bakanlar görevden alındı. (AA)