Beş işçiden sadece biri mesai ücreti alabiliyor

DİSK-AR’ın hazırladığı İşçi Sınıfının Görünümü 2021 kitabı, işçilerin yüzde 59,3’ünün yasal çalışma süresi olan 45 saatin üzerinde çalıştığını …

DİSK-AR’ın hazırladığı İşçi Sınıfının Görünümü 2021 kitabı, işçilerin yüzde 59,3’ünün yasal çalışma süresi olan 45 saatin üzerinde çalıştığını; ancak buna rağmen her 5 işçiden yalnızca birinin fazla mesai ücreti alabildiğini ortaya koydu.

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) hazırladığı Türkiye İşçi Sınıfının Görünümü 2021 kitabı, işçilerin çalışma koşullarındaki bozulmayı gözler önüne serdi.

Kitap olarak yayımlanan araştırma sonuçlarına göre, işçilerin yüzde 59,3’ü, yasal çalışma süresi olan 45 saatin üzerinde çalışıyor.

Bu oran, sigortalı işçilerde yüzde 58,4’e, sigortasız işçilerde ise yüzde 64’e çıkıyor.

Buna rağmen, her 5 işçiden yalnızca birinin fazla mesai ücreti alabildiği belirtildi.

Araştırmada ayrıca, fazla mesai sorunu, düşük ücretten sonra çalışma hayatındaki en büyük ikinci sorun olarak öne çıktı.

İşçilerin Fazla Mesai Ücreti Alma Durumları (Yüzde) (Kaynak: DİSK-AR)

LİSE ALTI EĞİTİM SEVİYESİNDE DAHA YÜKSEK

Fazla mesainin detaylarına bakıldığında, şunlar öne çıkıyor:

• Araştırmaya katılan işçilerin yüzde 14,2’si haftada birkaç gün, yüzde 8,9’u ayda birkaç gün, yüzde 5,8’i haftada bir gün, yüzde 4,8’i hemen hemen her gün fazla çalışma yaptığını belirtti.

• Çalışma saatlerinin uzunluğu cinsiyete göre değişmemekle birlikte genelde lise altı eğitim seviyesinde diğer eğitim gruplarına göre oldukça yüksek olduğu görülüyor.

• Lise altı eğitim seviyesinin yüzde 62,6’sı çalışma saatlerinin uzun olduğunu ifade ederken bu oran yükseköğrenim mezunlarında yüzde 55’e düştü.

EN BÜYÜK PROBLEM, DÜŞÜK ÜCRET

Araştırma, işçilerin çalışma yaşamında karşılaştıkları ilk beş problemi de ortaya koydu.

Buna göre, işçilerin yüzde 93,5’i düşük ücreti çalışma hayatının en büyük problemi olarak gördüğünü belirtti.

Yüzde 67’si çalışma saatlerinin uzun olmasından yakınırken, yüzde 26’sı ücretin düzenli olarak alınamamasını, yüzde 18,3’ü fazla mesaiyi, yüzde 17,3’ü de işini kaybetme korkusu yaşamasını çalışma yaşamının sorunları arasında gördüğünü aktardı.

Çalışma Yaşamındaki Sorunlar (Yüzde) (Kaynak: DİSK-AR)

Araştırmaya katılan işçilere “Türkiye’de çalışma hayatına dair en önemli sorun nedir?” sorusu da yöneltildi.

İşçilerin vermiş olduğu yanıtlara göre sırasıyla işsizlik (yüzde 71,7), düşük ücret (65,2), sigortasız çalıştırılma / kayıt dışı istihdam (yüzde 44,8) ve uzun çalışma saatleri (yüzde 42,9) ilk dört önemli sorun olarak öne çıktı.

PANDEMİDE BORÇLANMA ARTTI

Pandemide iş ve gelir kayıpları ile artan hijyen ihtiyacı işçilerin geçinmelerini zorlaştırdı.

Araştırmaya katılan işçilere yöneltilen ‘Son 12 aydaki ekonomik durumunuzla ilgili aşağıdakilerden hangileri doğrudur’ sorusunda pandeminin yaratmış olduğu geçinme zorluğu ölçülmeye çalışıldı.

Bu soruya verilen yanıtlarda ilk sırayı “borçlarım arttı” seçeneği aldı.

İşçilerin yüzde 55’i borçlarının arttığını, yüzde 27’si faturalarını ödemekte zorlandığını, yüzde 25’i kredi kartı borcunu ödeyemediğini söyledi.

‘Gelirim aynı kaldı’ diyenlerin oranı yüzde 33’te kalırken, işçilerin sadece yüzde 1,6’sı gelirinin pandemi döneminde arttığını belirtti.

HARCAMALAR KISILDI, UCUZ BESİNE YÖNELİM ARTTI

İşçilerin yüzde 66,4’ünün harcamalarını azalttığını, yüzde 49,6’sının ise daha ucuz besinlere yöneldiğini belirtmesi dikkat çekti.

Araştırmaya katılan işçilerin yüzde 32,4’ü de kredi kartlarını daha fazla kullandıklarını ifade etti.

Kaynak: DİSK-AR

EVDEN ÇALIŞANLARIN MASRAFLARI ARTTI

Araştırmaya katılan işçilere “Genel olarak uzaktan/evden çalışmaktan memnunum ve devam etmek isterim” ifadesine katılım düzeyi soruldu.

İşçilerin yüzde 30,8’i evden çalışmadan memnun olduklarını ve devam etmek istediklerini belirtirken, yüzde 23,8’i ise bu görüşe katılmadığını belirtirken; yüzde 43’ü ise bu görüşe kısmen katıldığını ifade etti.

Öte yandan, evden çalışanların ev işleri ve bakım yükü arttı.

Salgın döneminde evden çalışan işçilere ev işleri ve bakım yükünün artıp/artmadığına ilişkin kanaati soruldu. Buna göre, işçilerin yüzde 48,8’i ev işleri ve bakım yükünün arttığını belirtti. Bu oran erkeklerde yüzde 44,8 iken, kadınlarda yüzde 52,9 düzeyinde oldu.

Uzaktan çalışanların ev masrafları da artış gösterdi.

İşçilerin yüzde 58’i pandemi döneminde ev masraflarının arttığını belirtti.

3 KİŞİDEN 1’İ TATİLDE PANSİYONA GİDEBİLİYOR

Araştırma, emekçilerin nasıl ve ne kadar dinlenebildiklerini, kullanılan yıllık izin haklarıyla gözler önüne serdi.

Buna göre, araştırmaya katılan işçilerin büyük bölümünün yıllık iznini evde ya da memlekette, köyde geçirdiği görüldü.

İşçilerin yüzde 41,7’si yıllık iznini evde geçirdiğini ifade etti.

Tatil amacıyla bir otel, pansiyon gibi yerlerde konaklayabilen işçilerin oranı yüzde 34,2’de kaldı.

Böylece, araştırmaya katılan her üç işçiden yalnızca birinin tatil amacıyla bir yerde konaklayabildiği belirtildi.

YÜZDE 18,5’İ KAYIT DIŞI

İşçilerin yüzde 8,2’si herhangi bir sosyal sigortasının olmadığını belirtti.

Araştırmada şöyle denildi: “Sigortasız olup yakınları üzerinden yararlananlar eklenirse yüzde 13,5; primleri eksik yatırılanlar eklerse de işçilerin yüzde 18,5 oranında kayıt dışı çalıştığı söylenebilir.”