Doğalgaz krizi Avrupa’da resesyon riskini artırıyor

Yüksek enflasyon oranlarıyla sarsılan Euro bölgesinde yüksek gaz fiyatlarının da etkisiyle yılın ikinci yarısında resesyon beklentileri artıyor. Mevcut durum, bir araba kazasını ağır çekimde izlemeye benzetiliyor.

Euro bölgesinde ikinci çeyrekte hafif bir büyüme beklense de ekonomistler resesyon (iki çeyrek üst üste ekonomik küçülme) riskleri arttıkça Avrupa Birliği (AB) ekonomisinin gelecek yıl istikrarlı biçimde bozulacağını düşünüyor.

Reuters’ın anketine göre, Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) yarın yayımlayacağı ikinci çeyrekte ekonomik büyüme öncü verisinin bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,1’lik bir artış göstermesi bekleniyor.

BÜYÜMEDE KESKİN DÜŞÜŞ BEKLENİYOR

Bu önceki çeyrekte kaydedilen yüzde 0,6’lık büyümenin ardından keskin bir bozulma yaşanacağına işaret ediyor ve corona virüsü vakalarıyla birlikte kısıtlamaların artması nedeniyle AB’nin 2021’in başında kısa bir durgunluk yaşamasından bu yana kaydettiği en zayıf performans olacak.

Financial Times’ın haberine göre, Rusya-Ukrayna savaşı enerji ve gıda fiyatlarının artmasını tetikledi, tüketicilerin harcama gücünü aşındırdı ve önümüzdeki kış sürecinde hem üreticileri hem de hane halkını vurabilecek bir enerji krizi ihtimalinin doğmasına neden oldu.

Eylülde gerçekleştirilecek seçimler öncesinde İtalya’daki siyasi istikrarsızlık da AB’nin ekonomik görünümüne ilişkin endişeleri artırıyor.

‘GELECEK YIL TOPARLANMA MUHTEMEL DEĞİL’

Alman sigorta şirketi Allianz’ın kıdemli Avrupa ekonomisti Katharina Utermöhl, mevcut durumu bir araba kazasını ağır çekimde izlemeye benzetti. Utermöhl gelecek yılda belirgin bir toparlanmanın muhtemel olmadığını dile getirdi.

Öte yandan halihazırda yalnızca turizm ve konaklama endüstrisinin olumlu sinyaller verdiği belirtiliyor. Euro bölgesi ekonomisinin, pandemi sürecinde biriktirdikleri meblağları tatile gitmek ve restoranlarda yemek yemek için harcayan daha fazla sayıda kişiden destek alabileceği belirtiliyor.

Ancak söz konusu artışın, yaşam maliyetlerinin yükseleceğine yönelik hane halkının endişeleriyle boğulması muhtemel görünüyor. Euro bölgesindeki pek çok tüketici, maaşının yüzde 8,6’lık rekor enflasyona ayak uyduramaması nedeniyle sıkıntılı hissediyor.

İsviçre merkezli banka Credit Suisse’in gelişmiş Avrupa ekonomisi başkanı Veronika Roharova, “Reel gelirdeki daralmanın hız kazanması ve tüketicilerin isteğe bağlı harcamalarını azaltması nedeniyle bu yaz turizm, seyahat ve konaklama alanlarındaki büyümede yalnızca küçük bir artış öngörüyoruz” dedi.

GAZ FİYATLARI İKİ GÜNDE YÜZDE 30 ARTTI

Öte yandan, Rus enerji devi Gazprom bu hafta yaptığı açıklamada Kuzey Akım-1 boru hattından Almanya’ya akan doğalgazın bakım nedeniyle çarşamba gününden itibaren normal seviyelerinin yaklaşık beşte birine düştüğünü söyledi. Bu da Rusya’nın enerji tedarikini Avrupa’ya karşı bir silah olarak kullandığına yönelik korkuları pekiştirdi.

Avrupa’daki gaz fiyatları bu haftanın ilk iki gününde yüzde 30 arttı. Fiyatlar geçen yılın dokuz katına geldi.

Rusya’nın Avrupa’ya gaz akışının azaltması kış için yeterli düzeyde depolama yapılamayacağı anlamına geliyor. Söz konusu durum ağır sanayi için doğalgazın karneye bağlanmasına neden olabilir.

IMF, BÜYÜME TAHMİNLERİNİ DÜŞÜRDÜ

Almanya’nın gelecek yıl için büyüme tahminini yüzde 1,9’dan yüzde 0,8’e çeken Uluslararası Para Fonu (IMF) akışların tamamen durmasının karne uygulamasına zorlayabileceği, büyük endüstriyel sektörlerin darbe alabileceği ve Euro bölgesindeki büyümeyi keskin bir şekilde azaltabileceği konusunda uyardı.

AB çoğu ülke için doğalgaz kullanımını yüzde 15 oranında azaltma hedefi belirledi. Alman hükümeti bu hafta hane halkını ve şirketleri daha fazla tasarruf etmeye çağırdı ve Berlin, enerji şirketlerinin yüksek maliyetlerinin yüzde 90’ını müşterilere yansıtmasına izin vermeyi planlıyor.

Almanya’da hükümetin akaryakıt, elektrik ve toplu taşıma fiyatlarını düşürmeye yönelik önlemlerinin enflasyonu sınırlamış olması muhtemel. Ancak tüketici fiyatlarının temmuzda yüzde 8,7’yle yeni bir zirveye çıkması bekleniyor.

FAİZ ARTIŞININ DURABİLECEĞİ DÜŞÜNÜLÜYOR

Bununla birlikte Avrupa Komisyonu’nun aylık anketine göre tüketici güveni rekor düzeyde düşük bir seviyede. Bankalar da kredi arzını sıkıyor ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) geçen hafta faiz artırmasından sonra bu eğilimin hızlanması muhtemel.

Kötüleşen ekonomik görünüm nedeniyle yatırımcılar, ECB’nin faiz artırımlarını beklenenden çok daha önce durdurabileceğini düşünmeye başladı.

FELAKET SENARYOSU: STAGFLASYON

Öte yandan hem ECB hem de hükümetler olası bir stagflasyonla kabus senaryosu yaşayabilir. Rus doğalgaz arzındaki kesinti Euro bölgesini resesyona doğru itmeye devam ederken enerji krizi ve zayıf Euro fiyatların yükselmesine neden oluyor.

ABD merkezli yatırım bankası Goldman Sachs çarşamba günü bölge için büyüme tahminini düşürdü ve Rusya enerji arzını tamamen kesmemiş olsa bile, bu yıl üst üste iki çeyrek negatif büyümeyle teknik resesyonun gerçekleşme olasılığının çok daha yüksek olduğunu söyledi.

Credit Suisse’den Roharova da Rus gazının kesilmesi durumunda gelecek yıl Euro bölgesi GSYİH’sının yüzde 1 ila 2 arasında düşeceğini ve enflasyonun en az bir yıl daha ECB’nin yüzde 2 hedefinin oldukça üzerinde kalacağını tahmin etti.