Türkiye-İsrail ilişkilerinin mimarı ABD’li haham çıktı

Türkiye ile İsrail arasındaki normalleşme süreci bu hafta İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir araya gelmesiyle yeni bir döneme girdi. 14 yıl sonra İsrail’le ilk buluşmanın mimarının ise ABD merkezli Etnik Anlayış Vakfı Başkanı Haham Marc Schneier olduğu öne sürüldü. İsrail basını, Hollywood yıldızları ve Arap şeyhleri ile yakınlığıyla tanınan Haham Schneier’ın, Erdoğan ve Herzog’un buluşmasındaki rolünü yazdı, Yahudi din adamı ‘ilişkilerin mimarı’ olarak tanıtıldı.

Son aylarda gerilimin yumuşadığı Ankara-Tel Aviv hattında İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, Ankara’da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bu hafta bir araya geldi. İsrail basını, bir süredir telefon diplomasisi yapan ve ilişkilerin normalleşme sürecine girdiği İsrail-Türkiye hattında gerçekleşen bu görüşmenin gerçek mimarını yazdı.

Bu isim; İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un Türkiye ziyareti kapsamında Ankara’ya gelen Haham Marc Schneier. Hollywood yıldızlarından, Körfez şeyhlerine hatta sosyetik isimlere kadar birçok isimle olan yakınlığıyla tanınan Schneier’in Herzog ve Erdoğan’ı bir araya getirmede önemli bir rolü olduğu öne sürüldü.

Schneier, on yıldan fazla bir süredir Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Katar ve diğer Körfez ülkelerinin kralları ve veliaht prensleriyle yaptığı toplantılar aracılığıyla Yahudileri ve Müslümanları bir araya getirmeye çalışan bir isim olarak tanınıyor.

TELEFON TRAFİĞİNİ O BAŞLATMIŞ

Haham Schneier, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un Türkiye ziyareti kapsamında Ankara’ya gelen isimlerden biri olurken, burada varlığını gizli tutmaya çalışmadı hatta Türk medyasına röportajlar bile verdi.

İsrail merkezli The Times of Israel gazetesinde Tal Schneider imzasıyla yayınlanan yazıda, Haham Schneier’ın, Türkiye, İsrail ilişkilerindeki yeri anlatıldı, Yahudi din adamından “Türkiye-İsrail ilişkilerinin mimarı” olarak bahsedildi.

Haham Schneier’in iki ülke arasındaki arabuluculuk rolü ilk kez Erdoğan’ın Herzog’u cumhurbaşkanı seçilmesinden dolayı tebrik etmek için aradığı 12 Temmuz’da kendini gösterdi. Bu telefon görüşmesi, eskiden sıcak müttefikler olan ülkeler arasındaki on yıllık diplomatik soğukluğun da buzlarını kıran hamle oldu.

‘TEK YOL İSRAİL’DEN GEÇİYOR’

Çağrıdan birkaç ay önce Schneier’in, Türkiye’nin ABD Büyükelçisi Hasan Murat Mercan ile bir araya geldiği aktarıldı. Mercan’ın Schneier ile iftarda buluştuğu ve burada, Türkiye ile Amerikan Yahudi cemaati arasındaki ilişkileri düzeltmek için Erdoğan’ın talimatıyla gönderildiğini söylediği ve tavsiyesini istediği aktarıldı.

The Times of Isarael’e konuşan Schneier, ” Ben de dinle dedim, sana tek kelimeyle cevap verebilirim, Türkiye’nin Amerikan Yahudileri, Kongre, yönetim vb. ile ilişkisini yeniden kurmasını istiyorsanız, yol İsrail’den geçiyor” dedi.

ARKA ARKAYA TELEFON GÖRÜŞMELERİ

Schneier, 11 Temmuz’da Türkiye’nin ABD Büyükelçisi Hasan Murat Mercan yeniden bir araya geldiğini ve orada, Erdoğan’ı aramasını ve dört gün önce cumhurbaşkanı olarak yemin eden Herzog’u aramasını önermesini istediğini aktardı.

Schneier ona “’Şimdi Erdoğan’a ulaşalım’” dediğini hatırladı. “‘Bakalım Herzog’u arayıp kendisini İsrail cumhurbaşkanı olduğu için tebrik edecek mi?’”

Erdoğan’ın bu görüşmenin ardından Herzog’u aradığı ve telefon trafiğini başlatan adımı attığı belirtildi. İkili arasında görüşmeler, Herzog’un annesi öldüğünde ve Erdoğan Covid-19’a yakalandığında da devam etti.

Herzog ve Schneier’in 1975’te Manhattan’ın Yukarı Doğu Yakası’ndaki bir Yahudi gündüz okulu olan The Ramaz School’da aynı sınıftayken tanıştığı ve o günden beri yakın ilişkiler yürüttüğü aktarıldı.

İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan Kudüs’teki resmi kaynaklar, Schneier’in Türkiye diplomasisindeki etkisini doğruladı. İsmi açıklanmayan yetkili, Schneier’i “Müslüman dünyasındaki en etkili Yahudi figürlerinden biri” olarak nitelendirdi.