11 yaşında CIA’ye CV yolladı! Gizli Servis’te geçen bir ömürden çıkarılan dersler

11 yaşında CIA’ye “Beni işe alın” diye mektup yazan, 23 yaşında istihbarat teşkilatına kabul edilen, emekli olduktan sonra özel yetkili büyükelçi …

11 yaşında CIA’ye “Beni işe alın” diye mektup yazan, 23 yaşında istihbarat teşkilatına kabul edilen, emekli olduktan sonra özel yetkili büyükelçi sıfatıyla Terörle Mücadele Koordinatörü olarak casusluktan diplomatlığa geçen eski Ulusal Kaynaklar Dairesi Başkanı Henry A. Crumpton’ın hatıratı Türkçeye çevrildi.

Dört amcası İkinci Dünya Savaşı’na katıldı, babası ABD ordusunun 101. Hava İndirme Tümeni’nde iki yıl askerlik yaptı. Büyük büyük büyük dedeleri Amerikan İç Savaşı’nda, 1864 yılındaki Peachtree Creek Muharebesi’nde Konfederasyon ordusunun saflarında savaştı.

DÖNEM ÖDEVİNİN KONUSU: ALTI GÜN SAVAŞI

Adresini öğrendiği bir CIA ofisine mektupla iş başvurusunda bulunduğunda 11 yaşındaydı.

Sekizinci sınıfta dönem ödevinin konusunu İsrail ile Mısır-Ürdün-Suriye arasında yaşanan Altı Gün Savaşı olarak seçti.

On altı yaşında, bir sırt çantası ve cebinde 100 dolarla Georgia’daki evinden çıkıp, yaklaşık 500 kilometre uzaklıktaki Alabama’ya gitti.

Bir yandan halı fabrikasında iplik çuvallarını paketleyip taşırken bir yandan lise eğitimine devam ediyordu. Bir sene sonra biraz para ve diplomasıyla eyaleti terk etti, ilk yurt dışı seyahatini Meksika’ya yaptı.

Dönüşte St. John Üniversitesi’ne girdi, bir süre sonra kaydını New Mexico Üniversitesi’ne aldırdı. Siyaset bilimi, tarih, antropoloji, coğrafya okudu. Daha fazla tecrübe edinmek için denizaşırı ülkeleri görmeye karar verdi. Bir sene içinde Yeni Zelanda, Avustralya, Endonezya, Singapur, Malezya, Tayland, Sovyetler Birliği, Norveç, Danimarka, Almanya, Hollanda, İngiltere’ye gitti.

DAHA FAZLA TECRÜBE, DAHA İLERİ AKADEMİK DERECE

ABD’ye döndüğünde 22 yaşındaydı ve 11 yıl sonra ikinci kez CIA’ye başvurdu. Teşkilat ondan daha fazla uluslararası tecrübe, daha ileri akademik derece ve yabancı dil istedi. Temel düzeyde İspanyolcası ve Avustralya aksanı yeterli değildi.

“MUHTEMELEN YILLARCA SÜRECEK”

Washington’a taşındı, yarı zamanlı bir iş buldu ve kazandığı bursla American Üniversitesi’ne kayıt oldu. Sabırsızdı, birkaç ay sonra Virginia’daki CIA işe alım ofisinin kapısını çaldı.

Kendisiyle mülakat yapan görevliye, ülkesini sevip hizmet etmek istediğini, bunun da en iyi yolunun CIA olduğunu söyledi, 11 yaşında yazdığı iş başvurusu mektubundan da bahsetti. Ofisten ayrılırken çok da umutlu değildi, “Sabretmem gerekiyor, bu iş muhtemelen yıllarca sürecek” diyordu.

MÜLAKATLAR, SINAVLAR VE YALAN MAKİNESİ

O gece CIA’den aradılar. Gelecek hafta için randevu verdiler, bir mülakat daha yapacaklarını söylediler. Pek çok mülakat, sınav ve yalan makinesi testinin ardından dokuz ay sonra stajyer operasyon görevlisi olarak CIA’ye kabul edilen 23 yaşındaki genç, teşkilatta 24 yıl çalıştıktan sonra Ulusal Kaynaklar Dairesi Başkanı olarak emekliye ayrılacak olan Henry A. Crumpton‘du.

CIA’den emekli olduktan sonra dönemin Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice‘ın isteğiyle, özel yetkili büyükelçi sıfatıyla Terörle Mücadele Koordinatörü olarak ülkesine hizmet etmeye devam eden Crumpton, 2007 yılında tamamen devletle ilişkisini kesecek ve -bizdeki gibi buz fabrikası kuran gedikli istihbaratçıların aksine- küresel danışmanlık şirketi kuracaktı.

Çok önemli bir keysofiser (meslek memuru) ve kontrterör uzmanı olan Crumpton’un ABD istihbarat topluluğundaki tecrübesine ait hatıratı, biraz gecikmeli olsa da -dokuz yıl kadar- Türkçeye çevrildi.

Kaleme aldığı İstihbarat Sanatı & CIA Gizli Servisi’nde Geçen Bir Ömürden Çıkarılan Dersler (The Art of Intelligence: Lessons from a Life in the CIA’s) Kronik Kitap’ın Gizli Teşkilatlar serisinin onuncu kitabı olarak raflarda yerini aldı.

Kitabın editörlüğünü, Kuşçubaşı Eşref’in Teşkilat-ı Mahsusa’nın kurucusu ve Arabistan-Sina-Kuzey Afrika Müdürü olmadığını 2006’daki yüksek lisans teziyle ispatlayan, Eşref Kuşçubaşı’nın Alternatif Biyografisi başlıklı eseri de büyük ilgi gören Polat Safi yaptı. Safi aynı zamanda Gizli Teşkilatlar serisinin de editörü.

“BOĞAZ KESENDEN DİPLOMAT YAPMIŞSIN?”

Dönemin ABD Başkanı George W. Bush’un, Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’a “Boğaz kesenden diplomat yapmışsın, işe yarıyor mu bari?” dediği Henry A. Crumpton kitapta neler anlatıyor?

CIA AJANINI İKNA EDEN EDEBİYAT AJANI

Emekli olduğunda kitap yazma niyeti olmadığını belirten Crumpton, ‘Çakal’ lakaplı ‘edebiyat ajanı’ Andrew Wylie ile yayınevi Penguin Press’in Başkan Yardımcısı Scott Moyers’in ikna çalışmaları sonrası; istihbarat, savaş ve siyasete dair daha derin mevzuların anlaşılabilmesini sağlamak adına şahsi tecrübelerini kaleme alıyor.

YILLAR SONRA KGB SAFINA GEÇEN SINIF ARKADAŞI

Crumpton’ın ‘intelligence’ hatıratı, 30’dan fazla öğrenci, asker, iş insanı, polis, avukat, bürokrattan oluşan CIA eğitim sınıfındaki 18 aylık emekleme dönemine dair notlarla başlıyor.

Sınıf arkadaşları arasında öyle isimler var ki!

80’lerin ortalarında taraf değiştirerek KGB’ye bilgi sızdıran, CIA’ye çalışan yabancı ajanların listesini Sovyetlere vererek, çok sayıda kişinin enselerinden tek kurşunla vurularak infaz edilmesine neden olan Edward Lee Howard…

Taraf değiştiren Edward Lee Howard, FBI tarafından aranıyor.

KADDAFİ’Yİ İKNA ETTİ, CIA’NİN İKİNCİ ADAMI OLDU

Adli tıp patolojisi uzmanı, iri yarı, seyrek saçlı Birleşik Devletler Deniz Piyadeleri subayı, ilerleyen yıllarda Kaddafi’yi Libya’nın nükleer programını terk etmeye ikna edecek ve CIA’nın ikinci adamlığına kadar yükselecek olan Steve Kappes…

Steve Kappes, 2006-2010 yılları arasında CIA Direktör Yardımcısı olarak görev yaptı.

18 aylık eğitim sonrası isimsiz bir ofis binasında ilk oryantasyon, Güneydoğu Asya şubesinde ilk geçici görev, oradan Afrika Dairesi, Çiftlik‘te (Hükümetin hiçbir zaman varlığını onaylamadığı ve reddetmediği Virginia eyaletindeki eğitim kampüsü) yoğun espiyonaj eğitimi…

Crumpton da dâhil olmak üzere sınıfın büyük çoğunluğu yurtdışı görevlerini yerine getirmeye hazır halde mezun oldu ve tekrardan Afrika Dairesi’ne gönderildi.

CIA ajanlarının eğitim gördüğü, ‘Çiftlik’ olarak bilinen Camp Peary.

Henüz saha tecrübesi yoktu, paramiliter eğitim kursu ve sonunda yurtdışı göreve gönderilmeyi bekleyerek ‘masa görevlisi’ olarak çalışmaya devam etti.

Ve bir gün uzun boylu bir adam, masasının yanından geçerken durup döndü, “Sen kimsin ve ne yapıyorsun?” dedi.

Crumpton’ın verdiği cevabı, teşkilattaki kariyerinin nasıl bir hâl aldığını, yabancı öğrencileri, diplomatları ve iş adamlarını birer CIA varlığı haline nasıl getirdiğini, katıldığı-yönettiği operasyonları, CIA-FBI arasında yıllardır yaşanan gerilimi, 11 Eylül saldırılarını, Usame bin Ladin, El Kaide ve pek çok daha ‘alengirli’ konuyla ilgili merakınızı gidermek için kitabı önce sürükleyici bir roman gibi sonra da altını çize çize ikinci kez okumanızı tavsiye ederim.

İstihbarat Sanatı & CIA Gizli Servisi’nde Geçen Bir Ömürden Çıkarılan Dersler

Yazar: Henry A. Crumpton
Editör: Polat Safi
Çevirmen: Cem Demirkan
Sayfa sayısı: 336
Yayınevi: Kronik Kitap

MERAKLISI İÇİN CIA KİTAPLARI

Legacy of Ashes: The History of the CIA, Tim Weiner, 2006, (Küllerin Mirası: Bir CIA Tarihi, Koridor Yayıncılık, 2009)
Intelligence Wars: American Secret History From Hitler to Al-Qaeda, Thomas Powers, 2002, (İstihbarat Savaşları / Hitler’den El Kaide’ ye Amerikan Gizli Tarihi, Güncel Yayıncılık, 2005)
Ghost Plane: The True Story of the CIA Torture Program, Stephan Grey, 2006, (Hayalet Uçak / CIA Gizli İşkence Programının Gerçek Hikayesi, Encore Yayınları, 2007)

Bir Ajan Gibi Çalışmak / Eski Bir CIA Çalışanından İş Dünyası Tavsiyeleri

Work Like a Spy: Business Tips from a Former CIA Officer, J. C. Carleson, 2013, (Bir Ajan Gibi Çalışmak / Eski Bir CIA Çalışanından İş Dünyası Tavsiyeleri, Modus Kitap, 2017)
The CIA at War: Inside the Secret Campaign Against Terror, Ronald Kessler, 2003, (CIA Savaşta, Pegasus Yayınları, 2016)
A Question of Torture: CIA Interrogation, from the Cold War to the War on Terror, Alfred W. McCoy, 2006, (CIA İşkenceleri, Pegasus Yayınları, 2006)
The Game of Nations: The Amorality of Power Politics, Miles Copeland Jr., 1969, (Devletler Oyunu / Bir CIA Ajanının Anıları, Nehir Yayınları, 1995)